ZAŠTO SLAVIMO SRPSKU NOVU GODINU Sve što niste znali o prazniku koji večeras dočekujemo

Srpska Nova godina, poznata i kao pravoslavna Nova godina, slavi se 13. januara uveče i 14. januara po julijanskom kalendaru. Iako se ne obeležava kao zvaničan praznik, ovaj datum ima duboko ukorenjeno mesto u srcima mnogih Srba, ali i drugih pravoslavnih naroda. Tradicija proslave Srpske nove godine odiše duhovnošću, običajima i radošću, a njeno obeležavanje povezuje nas s prošlošću i donosi osećaj zajedništva. Hajde da vam ispričamo sve što nas vodi kroz istoriju i tradiciju Srpske Nove godine.

Viktor Vasnetsov (1881) wikipedia.org

Kako je nastala Srpska Nova godina?

Razlika u kalendarima, tačnije između gregorijanskog i julijanskog, glavni je razlog što se Srpska Nova godina slavi 13 dana nakon one "zvanične". Julijanski kalendar, koji je bio u upotrebi od vremena Julija Cezara, bio je osnova računanja vremena vekovima. Međutim, gregorijanski kalendar uveden je 1582. godine kako bi se ispravile nedoslednosti, ali ga neke pravoslavne crkve nisu prihvatile za bogoslužbene datume.

Shutterstock

Srpska pravoslavna crkva i danas koristi julijanski kalendar za svoje liturgijske praznike, što je razlog zašto pravoslavni vernici proslavljaju Srpsku Novu godinu kao deo tradicije. Ona predstavlja još jedan način da se naglasi kontinuitet pravoslavne vere i običaja.

Kako se Srpska Nova godina obeležava?

Ovaj dan se slavi u duhu tradicije i porodičnog okupljanja. U mnogim domovima organizuju se svečane večere, gde su na trpezi tradicionalna jela poput sarme, pečenja i kolača. Na selima se još uvek praktikuju stari običaji, poput pravljenja obrednog kolača – vasilice, ili paljenja badnjaka, čime se simbolično zaokružuje praznično vreme između Božića i Srpske nove godine.

ATA Images

Duhovni aspekt praznika

Srpska Nova godina nije samo prilika za veselje već i dan molitve i duhovne introspekcije. U crkvama širom zemlje služe se liturgije posvećene Svetom Vasiliju Velikom, čijem se delu i životu ovaj dan takođe posvećuje. Vernici se mole za zdravlje, sreću i blagoslov za narednu godinu.

NOVA GODINA KAO PAGANSKI OBIČAJ - Od prapostojbine Slovena do savremenih tradicija

Proslava Nove godine, iako danas sinonim za modernu radost i slavlje, ima svoje duboke korene u paganskim običajima i prastarim tradicijama. Kao i mnogi drugi običaji, i ona je evoluirala kroz vekove, spajajući religijske, društvene i kulturne elemente.

wikipedia.org

Paganski koreni i početak proslave

Nova godina potiče iz prapostojbine starih Slovena, a tokom vremena, starosedeoci su dodavali svoje običaje. Praznik je bio simbol obnavljanja života i prilika za opuštanje posle naporne godine. U mnogim tradicijama proslava nove godine imala je svrhu da podstakne obnovu prirode i zajednice.

U našim krajevima proslava nove godine najverovatnije je počela u 9. veku, kada su Južni Sloveni prihvatili hrišćanstvo. Srpski običaji, međutim, ostali su spoj staroslovenske i starobalkanske tradicije, s čestim osloncem na praznik Kalende ili Kolede, koji se smatra za preteču novogodišnjeg slavlja.

Šta su bile Kalende?

Kalende, naziv koji potiče iz rimskog kalendara, bile su prvi dan meseca i označavale su mlad mesec. Ovaj praznik se slavio širom Evrope tokom srednjeg veka, a kod Južnih Slovena postao je deo božićnih običaja. Vremenom, Koleda je postala sinonim za Božić, dok je Nova godina nastavila da se slavi uz nove forme proslave.

Svetkovina rađanja Sunca

Proslavljanje Nove godine vuče korene i iz svetkovine rađanja Sunca, simbolizujući borbu svetlosti protiv tame. Tradicija paljenja novogodišnjih vatri, danas u obliku prskalica, predstavlja moderni odraz ovog drevnog verovanja. Cilj je bio da se simbolično pomogne suncu da prevlada mrak i donese svetlost u novu godinu.

Pixabay.com

Promene kroz istoriju

Tokom istorije, menjali su se religijski sistemi, kalendari i datumi proslavljanja Nove godine. U Srbiji su Nove godine često dočekivane na Božić, pa na Mali Božić, praznik Svetog Vasilija, danas poznat kao Srpska Nova godina. Ove promene oslikavaju bogatu tradiciju naroda koji je kroz vekove prilagođavao običaje, ali zadržavao duh slavlja.

wikipedia.org

Proslava u gradovima

Na trgovima u većim gradovima, poput Beograda, Novog Sada i Niša, organizuju se koncerti i vatrometi. Muzika, igra i veselje na otvorenom okupljaju ljude svih generacija, dok se u restoranima i kafanama slavi uz tradicionalnu srpsku muziku i bogatu trpezu.

Shutterstock

Simbolika i poruka praznika

Srpska Nova godina nije samo još jedan praznik, već duboko simboličan trenutak za razmišljanje o sopstvenim korenima i duhovnosti. Ona nas podseća na važnost porodice, tradicije i zajedništva. Ovo je prilika da osnažimo veze s najbližima, obnovimo nade i donesemo odluke koje će nas učiniti boljima u godini koja dolazi.

BONUS VIDEO:

 

Ostavite komentar